Uzmanlarına ışık ve aydınlatma dünyasındaki fırsatlar
Aydınlatmayı tek kelime ile açıklamak istersek ”cool” olarak tanımlayabiliriz. Blogger Temel Aksoy cool olamayı; ‘bir tarza sahip olmak’, ‘karizmatik olmak’ veya ‘havalı olmak’ gibi düşünebiliriz, şeklinde tarif ediyor. Bir enerji olarak ışık ve yaptığı iş aydınlatmanın kendisi gerçekten çekici, iyi kullanıldığı yerde nesneleri ve mekanları da çekici yapıyor. Mesela, bir sanat eseri tabloya bakıldığında ışık, gözlemcilerin görsel deneyimini şekillendiriyor ve tabloyu çekici kılıyor. İnsanlara sadece görmelerini sağlamak artık yetmiyor, aydınlatma ile insanları etkilemek ve heyecanlarını tetiklemek gerekiyor.
Hızla gelişen aydınlatma dünyasında, aydınlatma artık üçüncü bir boyut kazanmıştır.
Teknik olarak bakıldığında yapay aydınlatma, elektrik enerjisinin ışık enerjisine çevrilmesinden başka bir şey değildir. Işık kaynakları enerjiyi görünür ışık enerjisine çevirir ve armatürler de bu ışığı istenilen düzey ve formda aydınlatılacak nesne ve/veya alanlara yönlendirir. Tabi burada enerjinin bir kısmı ısıya dönüşür, kayıplar oluşur ve verimlilik düşer. Bu konu hakkında dikkat edilmesi gereken önemli konu enerji verimli (enerji etkin) ürünleri seçmek.
Armatürlerden yayılan ışıkla, nesneleri vurgulamak, gölgelendirmek, ışıkla doldurmek, çevreyi renklendirmek, bie teme yaratmak aydınlatma tasarımcısının işi. Bunları karşılamak için, ışık kaynağı seçimi, armatür seçimi, konumlandırma, optik odaklama, difüsyon ve diğer teknikleri kullanarak tasarımcı keskin hatlar yaratabilir, kontrast oluşturabilir yada yumuşak bir geçiş yapan ışıkla aydınlatmayı tanımlar. Üçüncü boyut altında yatan kavram, ışık, insan ve çevre arasındaki ilişkidir. Bu bir bütün olarak enerji verimliliği ve görsel işlevi sağlamanın ötesinde bir durumdur. Üçüncü boyut yakşımı, sanat ve bilim uygulamaları arkasında bir felsefe içerir.
Bir projede, gün ışığından maksimum faydalanmak için pencereleri, hareketli jaluzileri, panjurları, duvar ışık yansımalarını kullanarak yapay ışık ihtiyacını azaltırsınız. Aynı mekanda ışıkları gün ışığına bağlı kontrol eden otomasyonlar ile DIM ederek tasarruf sağlanabilir. Güneş battıktan sonra veya kapalı havalarda da aydınlatma armatürlerinin etkilerini (spot ışıklar, downlight vaya sarkıtlar) en aza indirmek için ışık difüzörü veya geniş alanlardan ışık veren armatürleri kullanarak gündüz ışığı etkisi yaratılabilirsiniz.
Doğal ışığın olmadığı yerlerde ve zamanlarda yapay ışık kaynakları aydınlatma sektörünün yardımına koşuyor. Aydınlatma sektöründe yapay ışık üreticileri 135 yıldır harcadıkları çabalar ve yaptıkları gelişmeler ile aydınlatma uzmanlarına destek veriyor. LED aydınlatma başka bir deyişle ‘Katı hal aydınlatma‘ son 15 yıldır herkesin hayal edemediği büyük etkilere sahip oldu. Optiğini, ışığını, ışık rengini, renk sıcaklığını, ışık hareketlerini kolayca akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar ile kontrol edilebilen enerji verimli ürünler hayatımıza girdi.
LED armatür ve ürünlerle genel aydınlatmalar ve farklı form ve şekillerde dekoratif aydınlatmalar yaratabilmek mümkün oldu. Doğrusal formda, kavisli, uzun, kısa hatları aydınlatmanın yanında geniş yüzeyleri, alanları LED ürünler kullanarak aydınlatılabiliyor. Başka bir projede çok katlı bir gökdelenin yüzyine istenilen aydınlatmayı tasarlayabilirsiniz. Hatta çok yaygın bir kullanım böyle binaların cephelerine düşük çözünülürlükte bir ekran gibi kullanabilmek uzak mesafelerden görünen animasyonlar yaratmak mümkün oluyor. Mesela böyle bir ekranda hareket eden bulutları simule edebilirsiniz.
Düz yüzeylerde OLED teknolojisi kullanarak aydınlatmanın yanı sıra yüzey dekorasyonunuzu yapabilirsiniz. Bu şu anlama da geliyor olacak elektronik renk değiştiren duvar. Farklı zaman, atmosfer ve konu içim değişik ışık senaryoları yapabilmek mümkün. Yine bir yemek mekanında kokusu ve isi olmadan mum efekti ve aydınlatmasını LED ürünler gerçekleştirebilir.
1.3 Milyon elektrik şebekesine ulaşamayan insan için güneş enerji sistemleri ile aydınlatmak mümkün oluyor. Güneş enerjisi, LED aydınlatma ve bataraya üçlüsü bu insanları daha iyi aydınlatırken, alevden çıkan zehirli gazlar ve yangın tehlikesinden koruyor.
Aydınlatma gerçekten çok hızlı bir değişimin içinde, Son yıllarda yapılan uygulama ve teknolojiler baktığımızda gerçekten şaşırtıcı sonuçlar görüyoruz. Yine gündemde olan bir konu IoT (Internet of Things) aydınlatma aygıtları için de söz konusu bu konuyu önümüzdeki süreçlerdeki yazılarımızda ele alacağım. Yine konuya ilintili ‘akıllı şehirler’ konsepti çok fazla telaffuz ediliyor, aydınlatma bu konuda ciddi rol alacak ve öyle görünüyor ki hızla hatımıza girecek.