Doğrusal led modülleri; ”şerit led”ler

Ne zamandır yazmak istiyorum elim varmıyor, çünkü doğrusal LED modülleri ile ilgili o kadar kötü uygulama örneği gördüm ki, bunu ifade etmek konusunda bile zorlanıyorum. Örneğin 5 yıl önce bir çiçekçi dükkanında 60×60 taş yünü asma tavan uygulamasında kendinden yapışkanlı esnek şerit led’ler doğrusal olarak çelik tavan profilleri boyunca yapıştırılarak kullanılmış, üstelik kötü ışık rengi ve renksel geriverim özellikleriyle inanılmaz kötü bir aydınlatmaydı. Konuştuğum dükkan sahibi övünerek LED aydınlatmaya geçtiğini anlatmıştı, ben de aydınlatma sektöründen olduğumu söyleyemeden ve çiçek almadan mekandan ayrıldım.

Aslında doğrusal led modülleri ile ilk proje yapan kişilerden biriyim, 2007 yılında bir sigara firmasının sunum standında doğrusal LED modüllerini öneren ve kabul edilip kullanılmasında önemli katkım vardır. Gizli tavan aydınlatmaları için doğrusal led modülleri inanılmaz bir kolaylık. Yine kıyı köşe niş alanları aydınlatmak için gerçekten çok faydalı ve kolay uygulanabilir. Bir sohbetimizde, elektrik sektörünün duayenlerinden Elk Müh. Faik Yaşar Gürsu üstadımız doğrusal led modülleri için “metre ile ışık satılıyor, şaşılacak şey” diye tanımda bulunmuştu, kendisini rahmetle anıyorum.

Güzel bir gizli aydınlatma örneği

Doğrusal ışık kaynağına aydınlatma sektörünün özellikle dekoratif aydınlatma için her zaman ihtiyacı olmuştur. Bunun için önceleri ışık taşıyan optik yapılar kullanılmış, bir başka yaklaşımla 7 mm çapında florasen ve neon ışık kaynakları çözüm olarak seçilmiş. LED ışık kaynaklarının öne çıkmasıyla küçük yapılarından dolayı led’ler sıralı dizilerek doğrusal LED modülleri oluşturulmuştur. Seçilebilir ışık seviyeleri, çok düşük gerilim ve düşük güç ihtiyaçları doğrusal aydınlatma çözümleri için led’i öne çıkarmıştır. Renkli led seçenekleri dekoratif aydınlatmada daha kolay renkli ışık kullanımını desteklemiştir, hatta 3 renk çip bir LED kılıfı içine yerleştirilerek RGB renk uygulamaları ile kontrol üniteleri ile kontrol edilen dinamik renkler elde etmek mümkün olmuştur.

Lüzumsuz uygulama; at kuyruğuna şerit led

Teknik olarak 10, 12, 24 V gibi gerilimler ile çalışan doğrusal led modülleri, 2, 3, 6 adet led seri bağlanarak yapılır ve bunlar 3 ila 15 cm uzunluklarda olabilirler ve ardışık olarak imal edilirler. Bu modül parçalarının (3 ila 15 cm) aralarından kesilebilirler ve ard arda eklenebilirler. Her modül parçacığı üzerinde LED akımını sınırlayan düzenekler bulunur, bu sınırlama bazen bir seri direnç olabildiği gibi iyi kalite ürünlerde akım kontrolü sağlayan bir elektronik düzenek olabilir.

Toplam LED modülerinin akımları modül parçacıklarının üzerinden geçtiği için belirli uzunlukar tek noktadan beslenebilir, bunun için üreticinin teknik datalarına bakmak gerekli. Örneğin, tek noktadan 3 metre beslenen bir şerit led 30 metre kullanılacaksa her 3 metrede bir enerji girişi yapılmalıdır, yani 30 metrelik bir led şerite tek noktadan enerji vermek yetmez.

60×60 asma tavan armatürü, şerit led’lerden imal edilmiş!

Yine ısıl olarak modülün harcadığı güç ile orantılı olarak soğutma yapılmalıdır. Pratikte genellikle şerit led’ler doğrusal bir alüminyuma montaj edilerek / yapıştırılarak kullanılırlar. Gerekirse önlerine toz ve atmosferik şartlardan korumak için cam, pleksiglas malzemeler kullanılabilir. Dış mekan kullanımları için LED ve bileşenlerini korumak için ihtiyaç duyulan IP koruma tedbirleri alınmalıdır. Bazı ürünler polyester veya uygun koruyucu vernik kaplanarak IP seviyeleri yükseltilmiş halde satılmaktadır. Bu ürünleri montaj ederken dikkatli davranarak IP korumaları bozulmamalıdır.

Kullanılmış pet şişe üzerine şerit led sarılarak lamba yapılmış, oldukça çevreci bir yaklaşım!

Uygulamalarda seçim yaparken yapılan işin niteliklerine göre birim uzunluk başına ışık miktarı dikkate alınmalıdır. Yine uygulamalar için gerekli ışık rengi ve/veya renk sıcaklığı seçenekleri önemli. Çalşama gerilimi, akımı toplam harcanan güç iyi hesaplanmalı ve seçimde bu kriterler değerlendirilmeli. Akım ihtiyaçlarına göre kablo kesitleri belirlenmelidir.

Yine piyasanın bir deyimi üç çip, bir çip; bir led kılıfın bir veya birden fazla çip konularak paketlenebilir bu kaliteyi değiştirmez sadece ışık miktarında bir değişime faydalı olur, biz zaten birim uzunluk başına ışık miktarınını belirlediğimiz için kaç çip olduğu önemli değildir.

Ahşap bir duvarda fugolara led şerit uygulanmış ancak ömür problemi sorun olmuş.

Hem Çin pazarında, hem de ülkemizde esnek şerit led piyasasında fiyatlar en önmeli unsur olduğunda, maalesef kısa ömürlü ve nitelikleri ile çok kötü uygulamalara rastlamak mümkün. Daha uzun ömür daha az atık sloganı ile yola çıkan LED kullanımında bu sebeplerle tam tersine ülkemiz maalesef tam bir şerit LED çöplüğü olma yolunda.

Hem Çin de, hem Türkiye’de şerit led bu sloganla satılıyor.