Modern aydınlatma kontrol arabirimi DALI

Gelişen aydınlatma teknolojilerinin ihtiyacı basit, esnek ve oda uygulamasından geniş kapsamlı projelere kadar destek verebilen aydınlatma kontrol sistemleridir. Aynı zamanda birkaç optimum maliyetli eleman, daha az kablolama, kurulum ve  kullanımı kolay sistemler olmalıdır. Bu argümanlar çerçevesinde aydınlatma kontrolu için geliştirilen aydınlatma elektroniği bireyleri arasında  Dijital haberleşmeyi sağlayan protokol DALI’dir. Aydınlatmada kullanılan bu dijital protokol, ’Digital Addressable Lighting Interface’ (Dijital Adreslenebilir Aydınlatma Arabirimi) kelimelerinin ilk harflerinden oluşan kısaltılma ile DALI olarak adlandırılmıştır.

Aydınlatma kontrolünde DALI protokolünün avantajları

• DIM, açma kapatma basit devrelerle yapılabilir
• DIM değeri dijital olarak istenilen seviyelere getirilebilir
• Açma kapatma için ayrıca anahtar ihtiyacı yoktur, ışık kaynağı DALI komut ile açılabilir/kapatılabilir
• DIM işlemi logaritmiktir bu sebeple insanın görmesi ile uyumludur
• Armatürleri, lambaları bireysel olarak veya gruplar oluşturarak kontrol etmek mümkündür, gruplar kablolamadan bağımsız değiştirilebilir
• Aydınlatma senaryoları yapılabilir ve istenildiği anda senaryolar çalıştırılabilir
• Dali armatürler ve bağlı ışık kaynaklarının durumu izlenebilir (açık, kapalı, %x DIM, lamba arızalı vb)
• DALI aydınlatma elektroniği elemanları bilgisayar kontrollü aydınlatma sistemlerine (LON, BUS, DMX vb.) ile uyumlu çalışarak toplam sistem özelliklerini arttırır
• Basit uygulamala için bazı firmaların bireyleri, kontrol ünitesi olmadan Touch DIM olarak kullanılabilir (Resim 2)
• DALI, optimum bileşen maliyetleri ve yüksek fonksiyonlarıyla akıllı oda bazlı aydınlatma yönetimi için imkan sağlar
• Akılı aydınlatmaların esası akıllı armatürleri için en iyi metoddur.

Resim 1- DALI bağlantı şeması

DALI tesisatı sisteminin kablo ihtiyaçları

• Kontrol hattı 16V darbeli DC alçak gerilimdir
• Kontrol hattı için bir çift kablo kullanılır
• Özel kablolama gerektirmez, elektrik kabloları kullanılabilir
• Özel kablolama gerektirmez, elektrik kabloları kullanılabilir
• DALI hattı 300 metreye kadar kullanılabilir
• Elektrik, topraklama ve DALI hattının tamamı için 5 iletkenli çoklu kablo kullanılabilir

Resim 2- DALI touch DIM bağlantı şeması

Modern aydınlatma kontrolünün temeli gruplar ve sahneler

Aydınlatma tasarımlarında grup, ışıkların anlamlı toplanmasıdır. Ofis uygulamalarında gruplamalar genellikle sıralı biçimdedir. Bir grupta değişik ışık seviyeleri (açık/kapalı veya DIM) farklı aydınlatma modları için tanımlanır. Biz bu aydınlatma durumlarını “sahne” olarak tanımlıyoruz. DALI ile ışık kaynakları ve bunların aydınlatma elektroniği elemanları kolayca düşey veya çapraz fiziksel dizilişlerine bakılmaksızın gruplara ayrılabilir. Aydınlatma modu detaylı olarak seçilebilir, ayarlanabilir ve kullanım anahtarları ile herhangi bir zamanda değiştirilebilir.

Resim 3- DALI kontrol ünitesi

DALI’de gruplama, adresleme ve sahne bilgileri

• Bir aydınlatma ünitesine 64 balast adreslenebilir
• Adres bilgileri DALI bireyler içinde depolanır
• Bir kontrol ünitesi ile 16 adede kadar grup oluşturulabilir
• Gruplama bilgileri DALI bireyler içinde depolanır
• Bir kontrol ünitesi ile 16 adede kadar sahne oluşturulabilir
• Sahne bilgileri DALI bireyler içinde depolanır
• Bağlı bütün DALI bireylere aynı anda ortak komut gönderilebilir
• Elektrik kesildiğinde her türlü bilgi ve kesime anındaki durum bireylerin hafızasında saklanır, elektrik geldiğinde yeni komut almamışsa kesilme anındaki durumda çalışmaya başlar

Farklı üreticiler “Digital Elektronik Control Gear” tanımı ile ürün piyasaya sürmektedir, bu DALI kavramı içinde değildir, bir sitemin DALI protokolü ile tanımlanıyor olması için: Dijital adresleme, dijital işlem yapma, dijital haberleşme kriterlerini taşıyor ve DALI komutlarını anlıyor olması gereklidir.

Resim 4- DALI resmi logosu

Uluslararası DALI standartları ve DALI’yi temsil eden logo DALI-AG tarafından patentlenmiştir, IEC 62386 ve IEC 60929 E4 ile tanımları yapılmış ve standart hale getirilmiştir. Bu çalışma ile patent kargaşası ortadan kaldırılmıştır. DALI – AG  Avrupa’nın büyük aydınlatma firmalarının üye olduğu uluslararası bir çalışma grubudur. DALI – AG’nin görevi dünyada DALI’yi yaygınlaştırmak ve DALI uygulamalarını desteklemektir, daha fazla bilgiyi www.dali-ag.org internet adresinden temin edebilirsiniz.