Optik Sistemler
Işık ve aydınlatmadan bahsettiğimizde optikten bahsetmeden olmaz. Yapay ışık, üretildiği kaynağın yapısına göre çok farklı açılarda yayılır. Optik sistemler bu ışık demetini kontrol eder, istediğimiz açı ve doğrultuda yayılmasını sağlar. 2005 yılında yayınlanan LED’ler ile ilgili yazımda aynen aşağıdaki açıklamayı yapmışım:
”Önemli noktalardan biri de ışığın açısının değiştirilmesi, yönlendirilmesi, bir ışık kılavuzu ile dağıtılması, kısaca LED ile ürettiğimiz ışığın kullanılmasıdır. LED’lerde en çok ihtiyacımız olacak mercek sistemleridir. Efektif ve faydalı ürünler tasarlamayı düşünüyorsanız, fizik kitaplarınızı, notlarınızı çıkarıp optik konularını tekrar incelemelisiniz.”
Aydınlatmada farklı objelerin, mekanların, alanların ve durumların aydınlatması tasarlanırken farklı ışık açısı ve dağılımı veren armatür/lamba çeşitlerine ihtiyaç duyulur. Bazen geniş açıda bir ışık armatürüne ihtiyaç varken bazen de dar açılarda ışık veren armatürlere gereksinim olur. Farklı projelerde simetrik, asimetrik, dairesel, eliptik, kare, dikdörtgen ışık hüzmeleri talep edilebilir. LED’ler ise birincil optik yapıları ile teknik datalarında açıklanan formlarda ışık verirler. Armatür/lamba üreticileri istedikleri ışık açılarını, formlarını elde etmek için ikincil bazen de üçüncül optikler kullanabilirler. Başka yöntemlerle de istenilen ışık dağılımı elde edilebilir. (Yansıtıcılar, kırıcılar, yayıcılar, yönlendiriciler, petekler, ekranlar vb.)
Kullanılan optik sistemlerin de toplam verimliliği etkilediği akıldan çıkarılmamalıdır. Çok basit bir deyişle düz bir camdan ışığı geçirdiğimizde %8-%10 kaybımız olur. Lenslerdeki fresnel kayıplar, ısınma, UV etkisinden dolayı sararma, çizilme, atmosferik şartlardan yüzeylerinin bozulması, kirlenme de sistem verimliliğini önemli ölçüde azaltır. Tabii %95 şeffaflık verimliliği olan ve bu şartlara dayanıklı üstün silikon esaslı lensler; hem verimliliği arttıracak hem de uzun ömür argümanını destekleyecektir.
LED’ler verimliliklerini, çevresindeki eleman ve kompenantların desteği ile sürdürürler.
