Programlanabilir LED sürücüler
Öğrencilik yıllarında laboratuarda yaptığımız devrelerde 5mm LED’leri kullanırdık. İşaret ışığı olarak kullandığımız bu LED’leri 20 mA akımla çalıştırmak yeterliydi. Örnek, 12V volt DC çalışan bir devrede 5mm LED’e 560K akım sınırlayıcı bir direnci seri bağlamak 17 – 20 mA akım akmasını sağlardı ve LED’in çalışması sağlanırdı. Keşke her zaman LED’leri çalıştırmak bu kadar kolay olsaydı!
90’lı yılların 2. yarısından sonra LED’ler ışık kaynağı olarak kullanılmaya başlandığında, aydınlatmada kullanılan LED’ler için özel güç kaynakları kullanmak zorunlu oldu. Burada en önemli etken aydınlatma LED’lerinin güçleri arttı, LED üzerindeki güçü sabit tutmak LED ömrü açısından çok önem kazandı. Farklı ısıl durumlarda değişkenlik gösteren LED iç direnci karşısında sabit gerilimden çok sabit akımla çalışmanın daha verimli olduğu keşfedildi. Bundan sonra LED sürücüler aydınlatma sistemlerinin kalbi ve ruhunu oluşturmaya başladı. İlk 1 W LED’ler çıktığında 350 mA sabit akım LED sürücülerle tanıştık, ve LED sürücüler ‘aydınlatma elektroniği’ içerisinde yer almaya başladı.
Aydınlatmada kullanılan LED’lerin güçlerinin artmasıyla 350 mA den sonara 500, 700, 900, 1050, 1400 … mA LED akımları ile karşılaşır olduk. Buna ek olarak tasarım mühendislerinin özel LED devreleri için bunların dışında ara akım değerlerini kullanmaları söz konusu oldu. Hal böyle olunca farklı güçlerde farklı akımlar sağlayan çok sayıda LED sürücü çeşitliliği ortaya çıktı. Bu sürücü üreticilerin ve LED aydınlatma gereçleri üreticilerinin stok çeşitliliğini dolayısıyla stok maliyetlerini arttırdı. Çözüm olarak çıkış gerilimleri/akımları kullanım ihtiyacına göre değiştirilebilen LED sürücüler üretilmeye başladı, biz bunlara programlanabilen LED sürücüler (Programmable LED drivers) diyoruz.
Temel olarak Programlanabilir LED sürücüler iki şekilde tasarlanmış olarak LED aydınlatma sektörünün kullanımıma sunuldu.
1. Donanım (hardware) olarak gerilimi/akımı değiştirilebilen LED sürücüler:
Bu yöntemde üreticinin sürücü ile birlikte verdiği kullanım kılavuzunda açıklandığı gibi işaret edilen yere uygun direnç bağlanarak ihtiyaç duyulan gerilim/akım çıkışı sağlanabiliyor.
Yine bir başka yöntem üretici sürücü üzerine küçük anahtarlar (dip switch, resim-1) koyarak, bu anahtarlar üzerinden açık-kapalı durumuna göre çıkış gerilimini/akımını seçilmesi sağlanıyor. Resim- 2 de, 10, 12, 24 V sabit gerilim veya 350, 700, 1050 mA akım çıkışı vercek şekilde 6 farklı şekilde programlanıp kullanılabilen bir LED sürücünün anahtar kombinasyonları görülmektedir.
Resim-1
Resim-2
2. Yazılım (software) olarak gerilimi/akımı değiştirilebilen LED sürücüler:
Micro kontroller ile çalışan LED sürücüler bir bilgisayar programı üzerinden programlanabiliyor. Bunun için bir yazılıma ve küçük bir donanıma ihtiyacınız var. Bu program vasıtasıyla sürücünün çalışma gerilimi/akımı okunabiliyor, değiştirilebiliyor ve kopyalanabiliyor. Böyle bir bilgisayar programını, kullanım kılavuzunu buradan indirebilir ve kullanabilirsiniz.
Resim-3 LED sürücü programlama ekran görüntüsü
Programlanabilir LED sürücüler sayesinde dağıtım firmaları ve LED aydınlatma üreticileri daha az sok maliyeti ile daha esnek ve erişilebilir ürün çeşitliliğine sahip oluyor. Üretim bantlarında ürün temininin sebep olduğu aksamalar ortadan kalkıyor.
Her LED sürücü üreticisi firmanın programlama teknikleri farklıdır, bu programlanabilir LED sürücüleri kullanırken dikkate alınması gereken bir konudur. Doğru sonuçlar için, kullanılan ürünlerin kullanım kılavuzlarının detaylı incelenmesi ve programlamanın direktiflere uyularak dikkatli yapılması kaçınılmazdır.
