Şehirlerin ve kamu alanlarının aydınlatma yükümlülükleri
Enerji verimliliğinde aydınlatmanın kolay uygulanabilir bir alan olduğunu her zaman ifade ediyoruz. Kamusal alanların aydınlatılmasında enerji verimliliği konusundaki çalışmalara referans olması açısından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bir yönetmelik yayınladı. Bu yönetmelikle TEDAŞ, dağıtım şirketleri ve Belediyelere bazı yükümlülükler getiriliyor. Aşağıda bu yönetmeliğin teknik kısımlarını paylaşıyorum.
Genel aydınlatma yükümlülüğü
MADDE 5 – (1) Dağıtım şirketi; dağıtım bölgesindeki yerleşim yerlerinde bulunan otoyollar ve özelleştirilmiş erişme kontrollü karayolları hariç, kamunun genel kullanımına yönelik bulvar, cadde, sokak, alt-üst geçit, köprü, meydan, kavşak, yürüyüş yolu ve yaya geçidi aydınlatmasından ve bunlara ait gerekli aydınlatma ve ölçüm sistemlerinin tesis edilmesi ve işletilmesinden sorumludur. Bu sorumluluk, imar planlarında bulvar, cadde veya çıkmaz sokaklar dahil, sokak olarak belirlenen meskun yerlerin tamamını kapsar.
Bu madde sıklıkla ilgililerin aklını karıştırır zira bazı aydınlatma firmalarının cadde, bulvar aydınlatmasını otomasyonu(akıllı aydınlatma) için belediyelere gittiği de bilinmektedir.
(2) Otoyollar ve özelleştirilmiş erişme kontrollü karayolları hariç, kamunun genel kullanımına yönelik bulvar, cadde, sokak, alt-üst geçit, köprü, meydan, kavşak, yürüyüş yolu ve yaya geçidi gibi yerler ile halkın ücretsiz kullanımına açık ve ticari faaliyette bulunulmayan kamuya ait park, bahçe, tarihî ve ören yerleri gibi halka açık yerlerin aydınlatmaları ile trafik sinyalizasyonu genel aydınlatma kapsamında değerlendirilir ve enerji giderleri genel aydınlatma kapsamında ödenir. Ticari, reklam, ilan ve benzeri amaçlı panoların aydınlatmaları ile dekoratif aydınlatmalar için harcanan enerji genel aydınlatma kapsamında değerlendirilmez.
Bu madde ile kamunun ücretsiz kullanımına açık alanların aydınlatma faturaları hazine tarafından ödenirken Ticari amaçlı aydınlatmaların kesinlikle ödenmeyeceği belirtilmiştir. Bununla birlikte aydınlatma sayaçlarının reaktif değer kaydetmesi durumunda da Hazine bu bedeli karşılamamaktadır. Bu sebeple Belediyelerin sorumluluk alanlarındaki Ticari amaçlı aydınlatmaların sayaçlarının olup olmadığını kontrol etmeleri gerekmektedir. Mümkün ise sayaçlar uzaktan okuma ile anlık kontrol edilmeli ve reaktif değer kaydetmesi önlenmelidir.
(4) Halkın ücretsiz kullanımına açık ve kamuya ait park, bahçe, yürüyüş yolu, tarihî ve ören yerlerinin aydınlatılması ile alt geçit ve trafik sinyalizasyonu için gerekli sistemlerin tesisi ve işletilmesi ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına aittir. İlgili kurum ve kuruluşlar tesis edip bakım-onarımını yaptıkları bu tür tesislerin işletme yükümlülüğünü dağıtım şirketine devredebilirler.
Bu madde tamamen belediyelere ve il aydınlatma komisyonlarına atıfta bulunmaktadır. Park bahçe aydınlatmalarında yaşanacak problem halkın güvenlik tehdidi yaşamasına olanak sağlarken aynı zamanda da kontrolsüz tüketim ile vergilerimizin israf edilmesine de sebep olacaktır.
(5) Dağıtım lisansı sahibi Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) içerisindeki genel aydınlatma yükümlülüğü OSB tüzel kişiliğine aittir. Dağıtım lisansı bulunmayan OSB’lerin sınırları içerisindeki genel aydınlatma yükümlülüğü dağıtım şirketine aittir.
(6) Güvenlik amacıyla yapılan sınır aydınlatmalarına ait yatırım, işletme ve tüketim giderleri, İçişleri Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
(7) Toplumun ibadetine açılmış ve ücretsiz girilen ibadethanelere ilişkin aydınlatma tesislerinin yapımı, işletmesi ve giderleri Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından gerçekleştirilir.
(8) Dağıtım şirketleri, sorumluluğu kapsamındaki genel aydınlatma ve ölçme sistemlerinin belirlenmiş standartlara uygunluğunu kontrol eder. Gerekli ölçme sistemlerinin tesis edilmesinden ve doğru ölçüm yapmasından dağıtım şirketi sorumludur.
(9) Genel aydınlatma kapsamında yapılacak olan halkın ücretsiz kullanımına açık ve kamuya ait park, bahçe, tarihî ve ören yerlerinin aydınlatılması ile trafik sinyalizasyonu hariç, genel aydınlatma kapsamında yapılacak olan aydınlatma yatırımları, EPDK tarafından onaylanan yatırım planına uygun olarak aydınlatma komisyonunun vereceği karar çerçevesinde dağıtım şirketince yapılır.
maddeyi tamamlayan nitelikte bu maddeden Belediyelerin kendi sorumluluğundaki alanlar için yatırım yapması gerektiğini anlayabiliriz.
Genel aydınlatma tasarımı
(2) Genel aydınlatma kapsamındaki halkın ücretsiz kullanımına açık ve kamuya ait park, bahçe, tarihî ve ören yerleri ile yürüyüş yolu gibi yerlerdeki mevcut aydınlatma tesisleri ve yeni yapılacak tesislerde, aydınlatma düzeyleri en geç saat 02:00’den sonra yüzde elli oranında düşürülür.
Bu madde kurumların akıllı aydınlatmaya geçişini hızlandıran hatta temel sebep olan maddedir. Bu maddeye uyumluluk için armatürlerinizin dimleme özelliğine sahip balastlara sahip olması gerekmektedir. Balast türüne bağlı olarak Metal Halide-Sodyum Buharlı armatürlerin dahi kademli dimleme( 0 – 0,5 – 1 ) yapılabilir.
c) Aydınlık şiddeti algılayıcılı ve/veya zaman kontrollü tesisat ile aydınlatmanın gerek duyulan zamanlarda ve gerektiği ölçüde yapılması sağlanır. Halkın ücretsiz kullanımına açık ve kamuya ait park, bahçe, tarihî ve ören yerleri ile yürüyüş yolu gibi yerlerde yeni yapılan genel aydınlatma tesislerinde aydınlatma düzeyinin düşürülmesini temin için uzaktan kontrol ve otomasyona uygun “dim” özelliğine sahip kısılabilir armatürler tercih edilir.
Bu madde ile armatürlerin kendi yaşam döngüleri içerisinde değiştirilerek günün sonunda hepsinin akıllı aydınlatmaya uygun birer armatür olması hedeflenmektedir.
Aydınlatma ölçümleri
MADDE 14 – (1) Genel aydınlatma tüketimleri, ilgili mevzuat uyarınca tesis edilen sayaçlar ve uygun şekilde tesis edilmiş ölçüm sistemleri kurulmak suretiyle ölçülür. Sayaç verilerinin otomatik olarak uzaktan okunabilmesi ve merkezi bir sisteme aktarılmasını sağlayacak gerekli altyapı tesis edilir.
(2) İnceleme ve denetimler sırasında bir dağıtım bölgesindeki OSOS kapsamında olmayan sayaçların en az% 20’si kapsanacak şekilde inceleme ve denetim heyetince örnekleme usulüyle seçilen sayaçların kaydettiği tüketim miktarları ölçülerek kayıt altına alınır.
Aydınlatma düzeyinin düşürülmesi
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Genel aydınlatma kapsamında halkın ücretsiz kullanımına açık ve kamuya ait park, bahçe, tarihî ve ören yerleri ile yürüyüş yolu gibi yerlerdeki mevcut aydınlatma tesislerinde aydınlatma düzeylerinin en geç saat 02:00’den sonra yüzde elli oranında düşürülmesini sağlamak üzere gerekli yatırımlar 31/12/2015 tarihine kadar tamamlanır.
Haber Kaynağı: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130727-20.htm
