Üretim alanlarında ışıkları söndürmek

İnsan fiziksel yapısı, zekası ve yetenekleri ile mükemmel bir varlık. Hem toplayıcı, hem avcı, hem tarım, hem de endüstri her dönemde ihtiyaçlarını karşılayacak bazı alet ve yardımcı ekipmanlardan faydalanmayı biliyor. Bu alet ve ekipmanları da kendisi tasarlayıp üretiyor. Bu konudaki mahareti öyle bir noktaya geldi ki bu alet ve ekipmanları kendi başına iş yapabilir aşamalara getirdi, bu gelişmeler var olduğumuz sürece devam edecek şüphesiz.

Endüstri tarihçilerine göre ilk dokuma tezgahının yapılıp kullanılması (1784) 1. Endüstri devrimi olarak adlandırılıyor. Suyun mekanik enerjisi ve buhar enerjisinden faydalanma yine bu döneme rastlıyor. Bunu takip eden süreçte ilk üretim hattının meydana getirilmesi (1870) için 2. Endüstri devrimi tanımı kullanılıyor. Bu aşamada elektrik enerjisi kullanımı devreye giriyor. Bir sonraki aşamada otomasyon -biz buna elektronik kontrollü makinalar diyelim- üretim alanında sahne alıyor (1969). Endüstri tarihinde bu aşamanın adı da 3. endüstri devrimi olarak geçiyor.

Endüstride bütün bunlar olurken, sosyal ve kültürel yaşam da bu endüstriyel gelişmelerden etkileniyor. Şehirleşme, Fransız ihtilali ile başlayan siyasal gelişmeler, sosyal yaşam alanında farklı yaklaşımlar, yaşam alanlarının farklılaşması, çalışma şekil ve süreçleri gibi birçok konu bu değişimden etkileniyor. Sosyal ve siyasal yaşam biçimindeki bu değişimler sosyolog ve psikologların konusu, ancak vurgulamak istediğim bu değişimlerin en temel tetikleyicisinin endüstri olduğu tartışılmazdır.

Endüstrideki gelişmelerin bir sonraki adımı, Endüstri 4.0 olarak tanımlanıyor, yada 4. endüstri devrimi. Üçüncü aşamadaki robotlar burada daha da akıllanıyor, bilgi toplama ve işlemede (big data) elde edilen veriler ile daha akıllı davranışlar sergiliyor ve yetenekleri artıyor. Aynı zamanda gelişen sensör teknolojileri ile daha fazla bilgi toplayıp, bu bilgileri kontrol sistemleri ve diğer robotlar ile paylaşıyorlar. Bu robot ve kontrol sistemlerinin internet üzerinden izlenip kontrol edilmesi de işin bir başka boyutu. Hatta bazı durumlarda bu IIoT (Industrial Internet of Things) Endüstriyel Nesnelerin İnterneti olarak adlandırılıyor. Sonuçta endüstride üretimin daha az insan gücü ile veya insan gücü olmadan yapılacak üretim modelleri Endüstri 4.0 olarak adlandırılmaktadır.

Endüstri 4.0 hayatımıza ne faydalar katacak?

• Sistemlerin ve sistem bileşenlerinin farklılaşması
• Sistemlerin gözlenmesi ve sistem sorunlarına hızlı ulaşım
• Yüksek verimlilik
• Çevreci ve sürdürülebilir üretim modelleri
• Daha esnek üretim platformları
• Yeni iş modelleri ve hizmet fırsatları ortaya çıkacak
• Düşürülmüş maliyetler

Böyle faydalı nitelenen bir üretim modelinde, yalın bir bakışla ister istemez şu soru akla geliyor: Endüstri 4.0 istihdamı olumsuz etkiler mi? Aksine bu tür makine ve robotların planlanması, kontrolü, işletilmesi, bakımlarının yapılması için özellikle mavi yaka ve beyaz yaka nitelikli personel istihdamını arttırması öngörülüyor.

İnsana dair bir başka pozitif değer; yüksek sıcaklıkta çalışmalar, tehlikeli kimyasal işlemler, ve risk içeren mekanik işler robotlar tarafından yapılacağı için iş güvenliği ve çalışan sağlığı açısında faydalı olacaktır.

Gelelim işin aydınlatma boyutuna; robotların çalıştığı, üretimin robotlar tarafından yapıldığı alanlarda insan bulunmadığı için aydınlatma ihtiyacı olmayacaktır. Endüstri 4.0 ın temel hedeflerinden bir tanesi de zaten “Üretim alanlarında ışıkları söndürmek” tir. Bu geleceğin adını şimdiden koymuşlar; ‘lights out’ yada “Karanlık Fabrikalar”

Konu ile alakalı birkaç yazıya da göz atmanızı öneririm:

Nesnelerin interneti yada ‘internet of things’ nedir?
Nesnelerin interneti IoT ile birlikte yaşamak
Işığın interneti neler getirir?
Işıkla gelen yenilikler; Digital Revolution