Harici aydınlatmalar
LED ışık kaynakları 2000 li yılların ikinci yarısında harici aydınlatmalarda diğer ışık kaynakları ile rekabetçi hale gelmeye başladı. 2008 yılından bu yana harici aydınlatmalarda LED ışık kaynakları kullanılıyor. LED’ler yüksek kalite aydınlatma sağlarken, LED armatürler artık enerji verimliliğinde kendini ispatlamıştır.
Dışa aydınlatma kavramı, sokak, yol, otoyol, yay alanı, park, açık otopark, tünel, bina cephe, ve peyzaj aydınlatma konularının kapsar. Bu alanlar için daha önceleri ışık kaynağı olarak genellikle sodyum ve metal halide lambalar kullanılmaktaydı. Bunların performansları bir önceki lambalar göre daha iyi durumdaydı. LED ışık kaynaklarındaki gelişmeler ile LED’ler potansiyel olarak tartışmasız harici aydınlatmalar için en iyi çözüm oldu. İyi tasarlanmış LED harici aydınlatma armatürleri deşarjlı lambalara göre daha iyi avantajlar sağlıyor. En önemli iki avantajı wat başına daha yüksek lümen çıkışları ve uzun ömre sahip olmaları. Diğer taraftan civa, kurşun yada bilinen çevreye zararlı materyaller içermiyor, aynı zamanda enerji verildiğinde anında nominal ışık değerlerine ulaşıyor ve DIM edilebiliyorlar. LED’ler son on yılda verimlilik, renk kalitesi, optik tasarım, ısıl denetim ve maliyet açısından ciddi aşamalar kaydetti.
Güncel LED ışık kaynaklarının kaliteleri bakımından doğru seçim ve kullanımı gereklidir. Birçok kriter üreticiler arasında farklılık gösteriyor. Öte yandan zayıf ısıl denetim ve elektriksel tasarım hızlı lümen düşüşü ve erken arızalanmalara sebep olabiliyor.
Dış mekan aydınlatma ürünleri tasarım ve ürün özellikleri için birçok konu göz önünde bulundurulmalıdır. Enerji verimliliği için uzun çalışma ömürleri ve yüksek güç tüketimleri önceliklidir. Bununla birlikte dayanaklılık, renk kalitesi, ömür, lünem değerleri, ışık dağılımı, kamaşma ve enerji verimliliği faktörleri ayrıntılı olarak maliyetle birlikte düşünülmelidir.
Enerji etkinliği ışık kaynaklarında wat başına lümen olarak (lm/W) tanımlanır ve değerlendirilir. Sadece LED ışık kaynağının verimliliği değil armatürün optik verimliliği, güç kaynağının verimliliği de armatür verimliliğinin bir parçasıdır. Verimli bir armatür üretilen ışığın en fazlasını istenilen alana gönderebilen üründür.
Harici mekanlarda kullanılar armatürler çok fazla fiziksel ve kimyasal dış etkilere maruz kalmaktadırlar. Armatürler korozyona sebep olan kimyasallara karşı dirençli olmakla birlikte, kir tutmaz ve kirlenmelerde yıkanabilme özelliğinde de olmalıdır. IP koruma sınıfları, armatürün kullanılacağı ortama göre seçilmelidir. Güç kaynağı ve ışık kaynağı modüler kolayca değiştirilebilir olması bakım sürelerini kısaltır.
LED ışık kaynaklarında en iyi verimlilik 4500 ila 6500 kelvin arasındaki renk sıcaklıklarındadır. Harici aydınlatmalar için optimize edilmiş LED ışık kaynaklarında 4500 – 6500 kelvin arasındaki renk sıcaklıklarında CRI 70 – 75 aralığındadır. Bu harici aydınlatmalar için yeter renksel geriverim değeridir.
LED ürünlerde ömür tahminleri biraz karmaşıktır, pratik olarak bir şeyler söylemek zordur. Gelişen teknolojiler geçmiş test sonuçlarını geçersiz kılabiliyor. Çoğu LED üreticisi L.70 için 50.000 saat ve üzeri ömür tahmini verebilmektedir. Ancak yeni teknolojik ürünler ve özel armatür tasarımları ile 100.000 – 150.000 saat ömürden bahsetmek mümkün.
Armatür üreticileri genellikle LED ürünler için faydalı ömrün L.70 lümen çıkışını, LED çalışma akımı ve çalışma sıcaklıklarına göre belirliyorlar. LED’ler daha düşük sıcaklıklarda ve düşük akımlarda daha uzun ömürlü olabiliyor. Isıl denetim ve ısıl tasarım armatür ömrü için bir başka kritik konu, LED üzerinde açığa çıkam ısı hızla LED ten uzaklaştırılmalıdır. Fazla ısı yükü LED ve elektronik güç kaynaklarının ömrünü azaltır.
LED ışık kaynaklarının yapıları gereği ışık dağılımları, deşarj lambaların ışık dağılımlarından farklıdır. Bunun için LED armatürlerde farklı optik ve reflektör teknikleri kullanılarak ışık dağılımı standartları karşılayacak şekilde tasarlanmalıdır. Yüksek armatür verimlilikleri için bu kaçınılmazdır. Kamaşma, görme alanı içindeki ışık kaynaklarının veya ışığı yansıtan yüzeyler üzerinden göze gelen yüksek ışık miktarıdır. Bu parlaklık görsel performansı düşürür, görme sıkıntısı yaşatır, rahatsızlık verir ve görme konforunu düşürüyorsa kamaşma kaynağıdır. Dış aydınlatma armatürleri ve armatürlerin konumları kamaşmaya sebep olmamalıdır.
Dış aydınlatma alanları için de ilk yatırım maliyetinden çok toplam aydınlatma maliyetinin değerlendirilmesi gereklidir. Toplam maliyette aynı zamanda diğer birçok faktörler vardır; ilk yatırımın yanında, kullanım ömrü boyunca enerji ihtiyacı, bakım ve lamba değiştirme, armatür temizliği vb. LED’ler daha yüksek bir başlangıç maliyetine rağmen, fazla maliyet sistem ömrü boyunca tasarrufları ile zaman içinde dengeleniyor ve toplam maliyetleri aşağıya çekiyor.
LED ürünler dış aydınlatmalar için en iyi çözümdür, Bir dış aydınlatma uygulaması için aşağıdaki kriterleri sorgulamakta/aramakta fayda var.
- Uygulama için uygun IP koruma sınıfı özelliklerinde seçim
- LM70-08 test sonuçları
- Çalışma sıcaklık bilgileri
- Amaca uygun renk sıcaklıkları seçimi
- Montaj yerine göre, gece görüş koşullarında kamaşmanın değerlendirilmesi
- Garanti, 5 yıl iyi bir süre olabilir
- Enerji, montaj, ekipman ve bakım maliyetleri açısından değerlendirip yatırım geri dönüş süresinin değerlendirilmesi